Eğitimler
Bilinç Bozukluklarında Ve Ciddi Hastalık Durumlarında İlk Yardım
Bilinç Bozukluklarında Ve Ciddi Hastalık Durumlarında İlk Yardım Sunum Planı
- Tanımlar
- Bilinç
- Bayılma (Senkop)
- Bayılma öncesi durum(Presenkop)
- İnme (Felç)
- Sara (Epilepsi) nöbeti
- Çocukluk çağı (ateşe bağlı) nöbet
- Şeker hastalığı ve şeker hastalığına bağlı acil durumlar
- Alerji ve şiddetli alerji (anafilaksi)
- Nefes darlığı
- Çok hızlı nefes alıp veren hasta
- Vücut sıvı dengesindeki bozukluk
Tanımlar
Bilinç: Kişinin kendisinden ve çevresinden haberdar olma halidir.
Bilinç Bozukluğu: Bilincin hafif uyku halinden hiçbir uyarana yanıt vermediği derin uyku haline kadar olan değişimleri kapsayan durumdur.
Bilinç bozukluğu aniden ortaya çıkar ve genellikle hayatı tehdit eden beyin fonksiyonlarındaki bir bozulmadan kaynaklanır.
Türk Kızılay Esenyurt İlk Yardım Merkezi
Hayat Kurtarmak İçin İlk Adımı At !
Bilinç Bozukluğu
Bilinç bozukluğunun değerlendirilmesinde akılda kolayca kalması için oluşturulmuş olan kısaltma USAY’dır.
U (Uyanıklık): Uyanıktır ve sizinle normal şekilde konuşur. Sorduğunuz sorulara akla ve mantığa uygun olacak şekilde cevaplar verir.
S (Sesli uyaranlara cevap): Sorduğunuz sorulara cevap verir. Ancak hasta/yaralının sorulan sorulara doğru ve net (kişileri tanıma, yeri ve zamanı bilme açısından) cevap verip vermediğine dikkat edilmelidir.
A (Ağrılı uyaranlara cevap): Uyanık değildir. Ancak ağrıyı hissedebileceği şekilde bir uyarı verildiğinde yüzünü buruşturur ve ağrı uygulanan yeri çekmeye çalışır.
Y (Yanıtsız): Bilinci tamamen kapalıdır. Sesli ya da ağrılı hiçbir uyarana cevap vermez.
Bilinç Bozukluğu Yapan Nedenler
- Kafa ve beyindeki yaralanmalar
- İnme (felç)
- Beyindeki kitleler
- Enfeksiyonlar
- İlaçların aşırı dozda alınması ya da yan etkileri
- Sıcak çarpması
- Sara (epilepsi) nöbeti
- Kan basıncı (tansiyon) düşmesi
- Uyuşturucu madde alımı
- Zehirli gazların solunması
- Kan şekeri düşüklüğü
- Karaciğer ve böbrek yetmezlikleri
- Guatr hastalığı
- Depresyon veya şizofreni gibi psikiyatrik nedenler
Bilinç Bozukluğunda İlk Yardım
Hasta/yaralının;
- Bilinç durumunu değerlendirin ve eğer bilinç bozukluğu varsa seviyesini USAY’ı kullanarak belirleyin.
- Eğer bilinç bozukluğu varsa 112 acil yardım numarasını arayın ya da aratın.
- Yaşam bulgularını değerlendirin. Eğer yaşam bulguları yoksa derhal Temel Yaşam Desteğine başlayın.
- Bilinci tamamen kapalı ve yaralanma şüphesi yoksa hasta/yaralıyı kurtarma (iyileşme, derlenme) pozisyonuna getirin.
- Bilinci açık ancak kendini kötü hissetme, terleme ve/veya bayılma hissi varsa şok pozisyonuna getirin.
- Yaralanma ya da şüphesi varsa hasta/yaralının pozisyonu sadece acil taşıma tekniklerine uygun şekilde boyun korunarak değiştirilebilir.
- Eğer boyun korunamıyorsa pozisyonu değiştirmeyin.
- Sık sık solunumunu kontrol edin.
- Yardım gelinceye kadar yanından ayrılmayın.
Bayılma (Senkop)
Beyne giden kan akışının geçici bir süre ile azalmasından kaynaklanan kısmi veya tam bir bilinç kaybıdır.
Nedenleri:
- Korku
- Aşırı heyecan
- Sıcak
- Yorgunluk
- Kapalı ortam, kirli hava
- Aniden ayağa kalkma
- Kan şekerinin düşmesi
- Şiddetli enfeksiyonlar
- Kalp hastalıkları
- Kalpteki ritim bozuklukları
- Kullanılan ilaçlar
- Kan basıncı (tansiyon) düşmesi
- Psikiyatrik hastalıklar (özellikle çocuklarda nefes tutma)
- Nörolojik hastalıklar
Belirti Ve Bulgular
- Baş dönmesi ve/veya sersemlik
- Bulantı
- Halsizlik, yorgunluk
- Terleme
- Çarpıntı
- Soğuk cilt
- Bulanık görme
- Kulaklarda uğultu ve/veya çınlama
- Boyunda, omuzlarda ya da sırtta ağrı
İlk Yardım
Kişi bayılma hissi tarif ediyor veya bayılma belirti ve bulgularını gösteriyorsa;
- Düz bir zemine (yere) sırt üstü uzanmasını söyleyin ve yardımcı olun.
- Üzerinde bulunan sıkı giysileri gevşetin.
- Şok pozisyonuna getirin.
- İyileşme bulgularını gözlemleyin.
- Hamileliğin ileri haftalarında bulunuyorsa sol tarafı üzerine yatırın.
- Yaşam bulguları yoksa; 112 acil yardım numarasını arayın ve Temel Yaşam Desteğine başlayın.
Bayılma Öncesi Durum
(Presenkop - Bayılayazma) – Belirti Ve Bulgular
Tam bir bayılmanın olmadığı ancak bayılma öncesi ortaya çıkan tablo bayılma öncesi durum (presenkop – bayılayazma) olarak adlandırılır.
Belirtiler:
- Güçsüzlük
- Baş dönmesi
- Bulantı
- Karın ağrısı
- Üşüme veya soğuk
- terleme hissi
- Bulanık görme ve/veya göz kararması
Bulgular:
- Solukluk
- Terleme
- Kusma
- Titreme
- Esneme
- Kas geriliminde azalma
- Bilinç bulanıklığı
(Presenkop - Bayılayazma) – İlk Yardım
Amaç; kalbe giden kan akımını arttırmaktır.
- Hasta/yaralının bayılma öncesi durumda olduğundan emin olun.
- Çevreden yaralanmaya neden olabilecek eşyaları uzaklaştırın.
- Hasta/yaralı ayakta ise yardım ederek çömelmesini sağlayın.
- Ayaklarını birbiri üzerine çapraz konuma getirmesini sağlayın.
- Hasta/yaralının iki elini birbirine kenetlemesini ve kollarını çekmesini söyleyin.
- Yumruklarını sıkmasını söyleyin.
- Boynunu öne eğmesini ve çenesini göğsüne değdirmeye çalışmasını sağlayın.
- Hasta/yaralıda bulgular düzelmez veya tam bilinç kaybı gelişirse kurtarma pozisyonuna (iyileşme, derlenme) getirin, 112 acil yardım numarasını arayın.
- Yaşamsal bulgular yoksa; 112 acil yardım numarasını arayın ve Temel Yaşam Desteğine başlayın.
İnme (Felç)
- İnme beyindeki bir damarın aniden tıkanması ya da kanamasına bağlı olarak meydana gelir.
- Bu durum hasta/yaralının beynindeki etkilenen bölgenin yerine göre vücudunun bir kısmını hareket ettirememesi, konuşamaması ve anlamaması gibi durumlara yol açar.
Belirti Ve Bulgular
- Aniden ortaya çıkan uyuşma ve/veya kuvvet kaybı
- Görmede bulanıklık, kayıp
- Konuşmada zorlanma
- Ani gelişen bilinç kaybı
- Aniden başlayan şiddetli baş ağrısı
- Baş dönmesi ve düşme
Nasıl Anlaşılır?
FAST yaklaşımı: İnme (felç) geçirdiği düşünülen kişiden üç basit komutu yerine getirmesi istenir.
Komut 1- F (Face-Yüz): Yüzdeki simetrinin bozulması Değerlendirme yaparken hastanın gülümsemesini ya da dişlerini göstermesini isteyin. Ağzın bir köşesinde eğilme var mı?
Komut 2- A (Arm-Kol): Kol hareketlerinin değerlendirilmesi Bunun için hastanın her iki kolunu aynı anda kaldırmasını isteyin. Kollardan birisinde düşme ya da hareket ettirememe var mı?
Komut 3- S (Speech-Konuşma): Konuşmanın değerlendirilmesi Bunun için hastanın tekrarlaması için basit bir cümle söyleyin. Kelimeleri söylerken sorun yaşıyor veya hiç konuşamıyor mu?
Hasta/yaralı komutlardan herhangi birini yapmakta zorlanıyorsa inme (felç) olarak kabul edin ve bir sağlık kuruluşuna nakledilmesini sağlayın.
T (Transfer-Nakil): İnme geçiren hasta/yaralının zaman kaybetmeksizin bir sağlık kuruluşuna nakledilmesine karşılık gelir. Bunun için ilk yardımcının 112 acil yardım numarasını araması ya da aranmasını sağlaması gereklidir.
İlk Yardım Eğitim Takvimi
İnmede İlk Yardım
- Hasta/yaralının bilincinin açık olup olmadığını ve rahat nefes alıp verdiğini kontrol edin.
- Hasta/yaralıyı rahatlatın. Yardımın gelmek üzere olduğunu söyleyin.
- Hasta/yaralı oturabiliyorsa dik oturtun. Rahat nefes alıp vermesini sağlayın.
- Oturamıyorsa kurtarma (iyileşme, derlenme) pozisyonuna getirin.
- 112 acil yardım numarasını arayın ya da aranmasını sağlayın.
- Yaşam bulguları yoksa Temel Yaşam Desteğine başlayın.
Sara (Epilepsi) Nöbeti
Kişinin istemi dışında vücut kaslarının bir bölümünün ya da tamamının sarsılarak kasılmasıdır. Nöbetin nedeni beyin hücrelerinin normal dışı çalışmasıdır.
Nedenleri:
- Zehirlenme
- Uykusuzluk
- Açlık
- Elektrik çarpması
- Kan şekeri düşüklüğü
- Çocuklarda yüksek ateş
- Alkol yoksunluğu
- Madde bağımlığı
- Beyin hasarı
- Ani kalp durması
Belirti Ve Bulgular
- Nöbet öncesinde normalde olmayan kokuların alınması veya kas kasılmaları gibi ön belirtilerin olması
- Nöbet öncesi bir bağırma-çığlık duyulması
- Aniden bilincin kaybolması ve şiddetli bir şekilde yere düşme
- Tüm vücutta görülen yaygın kasılmalar
- Dudakların gri-mavi bir renk alması
- Ağızdan tükürükler dışarı çıkması (Dil ısırılmışsa dışarı çıkan tükürük kanlı olabilir.
- İdrar ve/veya büyük abdest kaçırma
- Nöbet sonlanırken en son aşamada bir gevşemenin olması ve kasılmaların sonlanması
- Nöbet sonrası şaşkınlık görülmesi, nerede olduğundan habersiz, uyku halinde ya da derin bir uyku halinin olması
Bazen nöbet aşağıdaki hafif belirtilerle de görülebilir;
- Bir noktaya doğru dalgın bakış ve hayal dünyasına dalmış gibi görünme
- İstemsiz mimik ve hareketler
- Ağız şapırdatma veya dudak ısırma
- Anlamsız konuşma ve tekrarlayan hareketler
İlk Yardım
Nöbet sırasında:
- Hasta/yaralının üzerinde ve/veya çevresinde yaralanmasına neden olabilecek eşyalar varsa uzaklaştırın.
- Kendisine zarar vermemesi için dikkatli olun.
- Başını çarpmasını engellemek için başın altına yumuşak bir malzeme koyun.
- Nöbet süresini kaydedin.
Nöbet sonrasında:
- Hasta/yaralıyı kurtarma (iyileşme, derlenme) pozisyonuna alın.
- Yaşamsal bulguları takip edin.
- Hasta/yaralının yardım gelinceye ya da tamamen uyanık hale gelinceye kadar yanından ayrılmayın.
- Yaşamsal bulgu yoksa; 112 acil yardım numarasını arayın veya aratın ve Temel Yaşam Desteğine başlayın.
Çocukluk Çağı (Ateşe Bağlı) Nöbeti
Beş yaş altı çocuklarda görülen enfeksiyonlara bağlı ortaya çıkan yüksek ateş beyin hücrelerindeki elektriksel aktivitede bozulmaya ve nöbete neden olabilir.
Belirti Ve Bulgular
- Ateş
- Kaslarda sertleşme
- Yüz, kollar ve bacaklarda
- kontrolsüz kasılmalar
- Gözlerde yukarı kayma
- Dudak, kulak, tırnaklar ve Yüzde morarma
- Bilinç kaybı
İlk Yardım
- Çocuğun üzerinde bulunan giyecekleri çıkarın.
- Çocuğun etrafını güvenli duruma getirerek yaralanmasını engelleyin (yastık ve battaniye gibi malzemeleri kullanabilirsiniz).
- Çocuğu kurtarma (iyileşme, derlenme) pozisyonuna getirin.
- Oda sıcaklığında su ve temiz havlu ile vücut sıcaklığını düşürmeye çalışın.
Eğer çocuğun;
- 38 derece ve üzerinde ateşi varsa
- Bilinci açılmıyorsa
- İlk nöbetse
- Yaşamsal bulgular yoksa
- 112 acil yardım numarası aranmalı yada aratılmalıdır.
Şeker Hastalığına Bağlı Acil Durumlar
Kan Şekeri Düşüklüğü – Belirti Ve Bulguları
- Güçsüzlük
- Sersemlik hissi
- Halsizlik
- Dikkat eksikliği
- Konuşmada bozulma
- Terleme
- Titreme
- Çarpıntı
- Bulantı
- Sıcaklık hissi
- Görme bulanıklığı
- Uykuya meyil
- Bilinç kaybı
- Nöbet
Kan Şekeri Düşüklüğü – İlk Yardım
Bilinci açık ve kusmuyorsa:
- Hasta/yaralının güvenli bir yere oturmasını veya uzanmasını sağlayın.
- Yanında şeker varsa verin. Şeker yok ise; meyve suyu, şekerli süt veya reçel verebilirsiniz.
- Şeker verdikten sonra bulgular hemen düzelmeyebilir. 10-15 dakika bekleyin.
- Şekerli gıdalarla hastanın belirtilerinin düzelmesi kan şekeri düşüklüğünü destekler. Bu durumda şeker vermeye devam edin.
- 112 acil yardım numarasını arayarak veya aratarak yardım isteyin.
- Reçeteli ilaç alıp almadığını sorun.
- Bilinci açıksa su içmeye teşvik edin.
- Yardım gelene kadar yaşamsal bulgularını takip edin.
- Bilincini kaybederse hastayı kurtarma (iyileşme, derlenme) pozisyonuna getirin.
- Yaşamsal bulgular yoksa Temel Yaşam Desteğine başlayın.
Bilinci kapalı ise:
- Hastayı kurtarma (iyileşme, derlenme) pozisyonuna getirin.
- Yanında kalın.
- Yaşamsal bulgularını takip edin.
- 112 acil yardım numarasını arayın veya aratın.
Kan Şekeri Aşırı Yüksekliği – Belirti Ve Bulguları
- Bulantı
- Kusma
- Bulanık görme
- Nefeste aseton kokusu (çürük elma kokusu)
- Susuzluk belirtileri (susama hissi, cildin kuruması, kalbin hızlı çarpması)
- Hızlı nefes alıp verme
- Bilinç kaybı
Alerji Ve Şiddetli Alerji (Anafilaksi)
- Arı sokmaları, yer fıstığı ve penisilin gibi vücudun duyarlı olduğu alerjenlere karşı bağışıklık sisteminin verdiği aşırı tepkidir.
- Belirti ve bulgular vücudun verdiği tepki düzeyine göre hastalarda farklılık gösterebilir.
- Anafilaksi adı verilen şiddetli alerji ise; ağız, dil veya boğazda şişme sonrası hava yolunda daralma ve nefes almayı zorlaştıran bir tablodur.
- Şiddetli alerji hayatı tehdit eden bir tablodur ve hızlı müdahale yapılması gereklidir.
Şiddetli Alerjide (Anafilaksi) Belirti Ve Bulgular
- Yüz, dudaklar, göz kapakları ve dilde şişme
- Vücutta yaygın kızarıklık ve döküntüler (kurdeşen)
- Karın ağrısı, kusma, ishal
- Hırıltılı solunum ya da sürekli öksürük
- Solunum zorluğu
- Ses kısıklığı ve konuşma güçlüğü
- Boğazda şişme hissi
- Baş dönmesi ve bayılma
- Bilinç bulanıklığı veya kaybı
Alerji Ve Şiddetli Alerji (Anafilaksi) - İlk Yardım
Bilinci açık hastada:
- Hasta/yaralının rahat nefes alıp verebileceği en rahat pozisyonu almasına yardım edin.
- Şiddetli alerji (anafilaksi) hikayesi olan hastaların çoğu otomatik olarak kullanacakları ilaçlara (otomatik enjektör) sahiptirler ve bunu beraberlerinde taşırlar.
- Hasta/yaralının ilacı (otomatik enjektör) varsa ilacı kendisinin uygulamasına yardım edin.
- Otomatik enjektör uygulaması yapılırken 112 acil yardım numarasını arayın veya aratın.
Bilinci kapalı hastada:
- Hastanın üzerinde alerji ile ilgili bilezik veya kart gibi hastalığını belirten bir belge var mı (kontrol edin)?
- Otomatik enjektör var mı (kontrol edin)? Varsa tarif edilen şekilde otomatik enjektörü uygulayın.
- Otomatik enjektör uygulaması yapılırken 112 acil yardım numarasını arayın veya aratın.
- Yaşamsal bulgularını takip edin.
- Düzelme yoksa ikinci kez otomatik enjektörü uygulayın.
- 112 acil yardım ekibi gelinceye kadar hasta/yaralının yanından ayrılmayın ve kontrol edin.
Nefes Darlığı
Astım
Astım; hava yollarını daraltan ve atak sırasında yaşamı tehdit eden bir hastalıktır.
Belirti ve bulguları:
- Nefes almakta zorlanma
- Alınan nefesin yeterli olmadığının ifade edilmesi
- Hızlı nefes alıp verme ve öksürme
- Nefes verirken ıslık ya da hırıltı sesi çıkarma
- Göğüste sıkışma veya ağrı hissetme
Astım – Durumun Kötüleştiğini Gösteren Belirti Ve Bulgular
- Belirtilerde hızlı kötüleşme
- İnhaler ilaç almasına rağmen belirtilerin artması
- Şiddetli nefes darlığı
- Normal konuşmanın bozulması (cümle kuramama)
- Terleme
- Solukluk
- Endişe ve panikleme
- Dudakların ve tırnak yataklarının gri mavi tonu alması
- Bilinç kaybı
Astım – İlk Yardım
- Sakin olun ve hastaya güvende olduğunu anlatın.
- En rahat olduğu pozisyonu almasına yardım edin. Zorla yatırmaya çalışmayın.
- Pencereleri açın ve sıkı giysileri gevşetin.
- Kendi ilaçlarını (inhaler, hava) almasına yardım edin.
- İlaçları aldıktan sonra 5 (beş) dakika içinde durumda düzelme olmazsa 112 acil yardım numarasını arayın ya da aratın.
- Hasta/yaralı bilincini kaybederse kurtarma (iyileşme, derlenme) pozisyonuna getirin ve solunumu sürekli kontrol edin.
- 112 acil yardım ekibi gelinceye kadar yanından ayrılmayın ve kontrol edin.
- Yaşam bulguları yoksa Temel Yaşam Desteğine başlayın.
Özet
- Yabancı cisme bağlı havayolu tıkanıklıkları hayatı tehdit eden acil durumlardandır.
- Havayolu tıkanıklığının en yaygın nedenleri arasında; yetişkinlerde gıdalar, bebek ve çocuklarda ise gıdanın yanı sıra bozuk para ve küçük oyuncaklar yer alır.
- Yetişkin ve 1 (bir) yaşından büyük çocuklarda havayolu tıkanıklığına yönelik olarak aynı ilk yardım uygulamaları yapılır. Havayolunu açmak için uygulanan sırt vuruları, karın basıları ve göğüs basıları eşit oranda etki eden yaklaşımlardır.
- Bebeklerde ise; havayolunu açmak için sırt vurusu ve göğüs basıları dönüşümlü olarak uygulanırken, karın basıları ise uygulanmaz.
KOAH- (Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı)
- Nefes almayı zorlaştıran hava yolu tıkanıklığıdır.
- Genellikle sigara içenlerde görülür.
- Yaşlı kişilerde daha sıklıkla görülür.
Belirti ve bulgular:
- Belirti ve işaretler astıma
- benzer.
- Nefes verirken ıslık ya da
- hışıltı sesi çıkarma
- Öksürük ve nefes darlığı
KOAH Atak Sırasındaki İlk Yardım
- En rahat olduğu pozisyonu almasına yardım edin.
- Zorla yatırmaya çalışmayın. Genelde oturur pozisyonda daha rahat nefes alırlar.
- Kendisine ait ilaçları (inhaler, hava) almasına yardım edin.
- İlaçları aldıktan sonra 5 (beş) dakika içinde durumda düzelme olmazsa 112 acil yardım numarasını arayın ya da aratın.
- Salgılarını atabilmesi için öksürmeye teşvik edin.
- 112 acil yardım ekibi gelinceye kadar yanından ayrılmayın ve kontrol edin.
- Yaşamsal bulguları yoksa Temel Yaşam Desteğine başlayın.
Çok Hızlı Nefes Alıp Veren Hasta
Bazı insanlarda duygusal sıkıntılar ve stres hiperventilasyon adı verilen nefes alıp vermenin hızlanmasına neden olabilir.
Belirti ve bulgular:
- Nefes darlığı
Hızlı nefes alma (dakikada 40 ve üzeri) - Eller, ayaklar ve ağız çevresinde karıncalanma, uyuşma
- Baş dönmesi ve sersemlik hissi
Çok Hızlı Nefes Alıp Veren Hasta - İlk Yardım
- Hasta/yaralıya güven verin
Sakin bir yerde oturmasını sağlayın. - Karın kaslarını kullanarak burundan yavaşça nefes almasını, aldığı nefesi bir iki saniye içinde tutmasını ve daha sonra dudaklarını büzerek ağzından yavaşça vermesi söyleyin.
- Uygulama sırasında hasta /yaralıya destek olun.
Vücut Sıvı Dengesindeki Bozukluk
Spor müsabakaları, sıcak havalar ve çok soğuk karlı havalarda kişiler susuzluk hissi hissetmeseler dahi vücutlarından su kaybederler.
Belirti ve bulgular:
- İdrar renginde koyulaşma
- İdrar miktarında azalma
- Vücut suyu ve dengesindeki bozukluğunda ilkyardım:
Bu durumlarda kişiler susuzluk hissetmese de su içmeye teşvik edilmelidir.
Başvuru Evrakları ?
- Kimlik Fotokopisi
- 1 Adet Fotoğraf
Eğitimin Verildiği Yer ?
- Uygun Teknik koşullar ( Salon (Kişi Başı 3,5m² alan), Projeksiyon, Perde, U-Masa Düzeni ) olduğu takdirde en az 5 kişilik grup olmanız halinde iş yerinizde,
- Eğitim Merkezimizde (Sultaniye Mah. Sıdıka Cebecioğlu Sk. No:10 Kat :2 Esenyurt/İSTANBUL)
Merkezimiz Tarafından Verilen Materyaller ?
- İlk Yardım El Kitabı
- Kalem
- % 85 Başarı sağlayan kişilere Sağlık Bakanlığı onaylı “İLK YARDIMCI SERTİFİKA VE KİMLİK KARTI” verilmektedir.
Eğitimde Kullanılan Araç-Gereç Malzeme ?
- Yetişkin, Çocuk, Bebek İlk Yardım Eğitim Maketi,
- OED Cihazı
- Sargı ve tespit malzemeleri,
- Bandaj,
- Projeksiyon,
- Bilgisayar,
- Yazı tahtası
Eğitim Konuları?
- İlk yardım temel uygulamaları
- Olay yerinin değerlendirilmesi
- İnsan vücudu ile ilgili bilinmesi gerekenler
- Hasta- yaralının değerlendirilmesi
- Temel yaşam desteği (Suni solunum-göğüs basıncı- OED eğitimi)
- Kanamalar
- Isı dengesi bozuklukları
- Yaralanmalar
- Bilinç bozuklukları
- Kırık-çıkık ve burkulmalar
- Zehirlenmeler
- Böcek sokmaları ve hayvan ısırıkları
- Yabancı cisim kaçması ve batması
- Hasta- yaralı taşıma
