Eğitimler
Giriş
Yanıklar ve sıcak çarpması, acil müdahale gerektiren ciddi yaralanmalardır. Yanıklar, ısı, kimyasal maddeler, elektrik veya radyasyon gibi çeşitli nedenlerle cildin ve altındaki dokuların zarar görmesiyle oluşur. Sıcak çarpması ise, vücudun aşırı ısınması sonucu ortaya çıkan ve hayati tehlike arz eden bir durumdur. Bu yazıda, yanık ve sıcak çarpması durumlarında uygulanması gereken ilk yardım yöntemleri, yanık çeşitleri ve yanıkların derecelendirilmesi konularını ele alacağız.
Türk Kızılay Esenyurt İlk Yardım Merkezi
Hayat Kurtarmak İçin İlk Adımı At !
Yanıklar
Yanıkta İlk Yardım
Yanık Nedir?
- Herhangi bir ısıya maruz kalma sonucu oluşan doku bozulmasıdır.
- Yanık, genellikle sıcak su veya buhar teması sonucu meydana geldiği gibi, sıcak katı maddelerle temas, asit/alkali gibi kimyasal maddelerle temas, elektrik akımı etkisi ya da radyasyon nedeni ile de oluşabilir.
Yanık Çeşitleri
Fiziksel yanıklar:
- Isı ile oluşan yanıklar,
- Elektrik nedeni ile oluşan yanıklar,
- Işın ile oluşan yanıklar,
- Sürtünme ile oluşan yanıklar,
- Donma sonucu oluşan yanıklar.
Kimyasal yanıklar:
- Asit alkali madde ile oluşan yanıklar
Yanığın Ciddiyetini Belirleyen Faktörler
- Derinlik,
- Yaygınlık,
- Bölge,
- Enfeksiyon riski,
- Yaş,
- Solunum yoluyla görülen zarar,
- Önceden var olan hastalıklar.
Yanıkların Derecelendirilmesi
1. Derece yanık: Deride kızarıklık, ağrı, yanık bölgede ödem vardır. Yaklaşık 48 saatte iyileşir.
2. Derece yanık: Deride içi su dolu kabarcıklar (bül) vardır. Ağrılıdır. Derinin kendini yenilemesi ile kendi kendine iyileşir.
3. Derece yanık: Derinin tüm tabakaları etkilenmiştir. Özellikle de kaslar, sinirler ve damarlar üzerinde etkisi görülür. Beyaz ve kara yaradan siyah renge kadar aşamaları vardır. Sinirler zarar gördüğü için ağrı yoktur.
Yanığın Vücuttaki Olumsuz Etkileri
Yanık, derinliği, yaygınlığı ve oluştuğu bölgeye bağlı olarak organ ve sistemlerde işleyiş bozukluğuna yol açar. Ağrı ve sıvı kaybına bağlı olarak şok meydana gelir. Hasta/yaralının kendi vücudunda bulunan mikrop ve toksinlerle enfeksiyon oluşur
Isı İle Oluşan Yanıklarda İlk Yardım
- Kişi hala yanıyorsa paniğe engel olunur, koşması engellenir,
- Hasta/yaralının üzeri battaniye ya da bir örtü ile kapatılır ve yuvarlanması sağlanır,
- Yaşam belirtileri değerlendirilir (ABC),
- Solunum yolunun etkilenip etkilenmediği kontrol edilir,
- Yanık bölge en az 20 dakika soğuk su altında tutulur (yanık yüzeyi büyükse ısı kaybı çok olacağından önerilmez),
- Ödem oluşabileceği düşünülerek yüzük, bilezik, saat gibi eşyalar çıkarılır,
- Yanmış alandaki deriler kaldırılmadan giysiler çıkarılır,
- Takılan yerler varsa kesilir,
- Hijyen ve temizliğe dikkat edilir,
- Su toplamış yerler patlatılmaz,
- Yanık üzerine ilaç ya da yanık merhemi gibi maddeler de sürülmemelidir,
- Yanık üzeri temiz bir bezle örtülür,
- Hasta/yaralı battaniye ile örtülür,
- Yanık bölgeler birlikte bandaj yapılmamalıdır,
- Yanık geniş ve sağlık kuruluşu uzaksa hasta / yaralının kusması yoksa bilinçliyse ağızdan sıvı (1 litre su -1 çay kaşığı karbonat -1 çay kaşığı tuz karışımı) verilerek sıvı kaybı önlenir,
Tıbbi yardım istenir (112).
Kimyasal Yanıklarda İlk Yardım
- Deriyle temas eden kimyasal maddenin en kısa sürede deriyle teması kesilmelidir,
- Bölge bol tazyiksiz suyla, en az 15–20 dakika yumuşak bir şekilde yıkanmalıdır,
- Giysiler çıkarılmalıdır,
- Hasta/yaralı örtülmelidir,
- Tıbbi yardım istenmelidir (112).
İlk Yardım Eğitim Takvimi
Elektrik Yanıklarında İlk Yardım
- Soğukkanlı ve sakin olunmalıdır,
- Hasta/yaralıya dokunmadan önce elektrik akımı kesilmelidir, akımı kesme imkanı yoksa tahta çubuk ya da ip gibi bir cisimle elektrik teması kesilmelidir,
- Hasta/yaralının ABC’si değerlendirilmelidir,
- Hasta/yaralıya kesinlikle su ile müdahale edilmemelidir,
- Hasta/yaralı hareket ettirilmemelidir,
- Hasar gören bölgenin üzeri temiz bir bezle örtülmelidir,
- Tıbbi yardım istenmelidir (112).
Sıcak Çarpmasında İlk Yardım
- Yüksek derece ısı ve nem sonucu vücut ısısının ayarlanamaması sonucu ortaya bazı bozukluklar çıkar. Sıcak çarpmasının belirtileri şunlardır:
- Adale krampları,
- Güçsüzlük, yorgunluk,
- Baş dönmesi
- Davranış bozukluğu, sinirlilik,
- Solgun ve sıcak deri,
- Bol terleme (daha sonra azalır),
- Mide krampları, kusma, bulantı,
- Bilinç kaybı, hayal görme,
- Hızlı nabız.
- Hasta serin ve havadar bir yere alınır,
- Giysiler çıkarılır,
- Sırt üstü yatırılarak, kol ve bacaklar yükseltilir,
- Bulantısı yoksa ve bilinci açıksa su ve tuz kaybını gidermek için 1 litre su -1 çay kaşığı karbonat -1 çay kaşığı tuz karışımı sıvı ya da soda içirilir.
Sıcak Çarpmasında Risk Grupları
- Psikolojik ya da psikiyatrik rahatsızlığı olanlar,
- Böbrek hastaları,
- 65 yaş üzeri kişiler,
- 5 yaş altı çocuklar,
- Hamileler,
- Sürekli ve bilinçsiz diyet uygulayanlar,
- Yeterli miktarda su içmeyenler.
Sıcak Çarpmasından Korunmak İçin Alınması Gereken Önlemler
- Özellikle şapka, güneş gözlüğü ve şemsiye gibi güneş ışığından koruyacak aksesuarlar kullanılmalıdır,
- Mevsim şartlarına uygun, terletmeyen, açık renkli ve hafif giysiler giyilmelidir,
- Bol miktarda sıvı tüketilmelidir,
- Vücut temiz tutulmalıdır,
- Her öğünde yeteri miktarda gıda alınmalıdır,
- Gereksiz ve bilinçsiz ilaç kullanılmamalıdır,
- Direk güneş ışığında kalınmamalıdır,
- Kapalı mekanların düzenli aralıklarla havalandırılmasına özen gösterilmelidir.
- Her öğünde yeteri miktarda gıda alınmalıdır,
- Gereksiz ve bilinçsiz ilaç kullanılmamalıdır,
- Direk güneş ışığında kalınmamalıdır,
- Kapalı mekanların düzenli aralıklarla havalandırılmasına özen gösterilmelidir.
Donmalarda İlk Yardım
Donuk: Aşırı soğuk nedeni ile soğuğa maruz kalan bölgeye yeterince kan gitmemesi ve dokularda kanın pıhtılaşması ile dokuda hasar oluşur.
Donuklar şu şekilde derecelendirilir;
Birinci derece:
- En hafif şeklidir. Erken müdahale edilirse hızla iyileşir.
- Deride solukluk, soğukluk hissi olur,
- Uyuşukluk ve halsizlik görülür,
- Daha sonra kızarıklık ve iğnelenme hissi oluşur.
İkinci derece:
- Soğuğun sürekli olması ile belirtiler belirginleşir.
- Zarar gören bölgede gerginlik hissi olur,
- Ödem, şişkinlik, ağrı ve içi su dolu kabarcıklar (bül) meydana gelir,
- Su toplanması iyileşirken siyah kabuklara dönüşür.
Üçüncü derece:
- Dokuların geriye dönülmez biçimde hasara uğramasıdır.
- Canlı ve sağlıklı deriden kesin hatları ile ayrılan siyah bir bölge oluşur
Donuklarda İlk Yardım
- Hasta/yaralı ılık bir ortama alınarak soğukla teması kesilir,
- Sakinleştirilir,
- Kesin istirahata alınır ve hareket ettirilmez,
- Kuru giysiler giydirilir,
- Sıcak içecekler verilir,
- Su toplamış bölgeler patlatılmaz, bu bölgelerin üstü temiz bir bez ile örtülür,
- Donuk bölge ovulmaz, kendi kendine ısınması sağlanır,
- El ve ayak doğal pozisyonda tutulur ( eller yumruk yapılmışsa ve ayaklar büzülmüş ise açılmaya çalışılmaz),
- Isınma işleminden sonra hala hissizlik varsa bezle bandaj yapılır,
- El ve ayaklar yukarı kaldırılır,
- Tıbbi yardım istenir (112).
Özet
Yanıklar, ısı, kimyasal maddeler, elektrik veya radyasyon nedeniyle cildin zarar görmesiyle oluşur ve üç ana kategoriye ayrılır: birinci derece (yüzeysel), ikinci derece (kısmi kalınlık) ve üçüncü derece (tam kalınlık) yanıklar. Birinci derece yanıklar, cildin sadece dış tabakasını etkilerken, ikinci derece yanıklar daha derin dokulara zarar verir ve su toplaması ile karakterizedir. Üçüncü derece yanıklar ise cildin tüm katmanlarını etkileyerek ciddi hasara neden olur. Yanıklarda ilk yardım, yanık bölgesinin soğuk suyla yıkanması, yara üzerine temiz bir bez örtülmesi ve tıbbi yardım çağrılmasıdır. Sıcak çarpması, vücudun aşırı ısınması sonucu oluşur ve belirtileri arasında yüksek vücut sıcaklığı, baş ağrısı, bulantı ve bilinç kaybı bulunur. Sıcak çarpmasında ilk yardım, kişiyi serin bir ortama taşımak, vücudunu soğutmak ve acil tıbbi yardım çağırmaktır.
Başvuru Evrakları ?
- Kimlik Fotokopisi
- 1 Adet Fotoğraf
Eğitimin Verildiği Yer ?
- Uygun Teknik koşullar ( Salon (Kişi Başı 3,5m² alan), Projeksiyon, Perde, U-Masa Düzeni ) olduğu takdirde en az 5 kişilik grup olmanız halinde iş yerinizde,
- Eğitim Merkezimizde (Sultaniye Mah. Sıdıka Cebecioğlu Sk. No:10 Kat :2 Esenyurt/İSTANBUL)
Merkezimiz Tarafından Verilen Materyaller ?
- İlk Yardım El Kitabı
- Kalem
- % 85 Başarı sağlayan kişilere Sağlık Bakanlığı onaylı “İLK YARDIMCI SERTİFİKA VE KİMLİK KARTI” verilmektedir.
Eğitimde Kullanılan Araç-Gereç Malzeme ?
- Yetişkin, Çocuk, Bebek İlk Yardım Eğitim Maketi,
- OED Cihazı
- Sargı ve tespit malzemeleri,
- Bandaj,
- Projeksiyon,
- Bilgisayar,
- Yazı tahtası
Eğitim Konuları?
- İlk yardım temel uygulamaları
- Olay yerinin değerlendirilmesi
- İnsan vücudu ile ilgili bilinmesi gerekenler
- Hasta- yaralının değerlendirilmesi
- Temel yaşam desteği (Suni solunum-göğüs basıncı- OED eğitimi)
- Kanamalar
- Isı dengesi bozuklukları
- Yaralanmalar
- Bilinç bozuklukları
- Kırık-çıkık ve burkulmalar
- Zehirlenmeler
- Böcek sokmaları ve hayvan ısırıkları
- Yabancı cisim kaçması ve batması
- Hasta- yaralı taşıma
