Eğitimler
Giriş
Kanama, kanın damar dışına çıkması durumudur ve acil müdahale gerektiren ciddi bir durum olabilir. Kanamanın ciddiyetini belirleyen çeşitli etmenler ve kanama türleri vardır. Doğru ilk yardım teknikleri ve vücutta baskı uygulanacak noktaların bilinmesi, kanamanın kontrol altına alınmasında hayati önem taşır. Bu yazıda, kanama nedir, kanamanın ciddiyetini belirleyen etmenler, kanama çeşitleri, baskı uygulanacak noktalar ve kanama ilk yardım teknikleri konularını ele alacağız.
Türk Kızılay Esenyurt İlk Yardım Merkezi
Hayat Kurtarmak İçin İlk Adımı At !
Kanamalarda İlk Yardım
Kanama Nedir?
Damar bütünlüğünün bozulması sonucu kanın damar dışına (vücudun içine veya dışına doğru) doğru akmasıdır.
Kanamanın Ciddiyetini Belirleyen Etmenler
- Kanamanın hızı,
- Vücutta kanın aktığı bölge,
- Kanama miktarı,
- Kişinin fiziksel durumu ve yaşı.
Kanama Çeşitleri
Vücutta kanın aktığı bölgeye göre 3 çeşit kanama vardır:
Dış kanamalar: Kanama yaradan vücut dışına doğru olur.
İç kanamalar: Kanama vücut içine olduğu için gözle görülemez.
Doğal deliklerden olan kanamalar: Kulak, burun, ağız, anüs, üreme organlarından olan kanamalardır.
Meydana Geldiği Damarın Özelliğine göre 3 Çeşit Kanama Vardır:
Atar Damar Kanaması: Kalp atımları ile uyumlu olarak kesik kesik, fışkırır tarzda akar ve açık renklidir.
Toplar Damar Kanaması: Koyu renkli ve sızıntı şeklindedir.
Kılcal Damar Kanaması: Küçük kabarcıklar şeklindedir.
Vücutta Baskı Uygulanacak Noktalar
- Atardamar kanamalarında kan basınç ile fışkırır tarzda olur. Bu nedenle, kısa zamanda çok kan kaybedilir. Bu tür kanamalarda asıl yapılması gereken, kanayan yer üzerine veya kanayan yere yakın olan bir üst atardamar bölgesine baskı uygulanmasıdır.
Boyun: Boyun atardamarı (şah damarı) baskı yeri
Köprücük kemiği üzeri: Kol atardamarı baskı yeri
Koltukaltı: Kol atardamarı baskı yeri
Kolun üst bölümü: Kol atardamarı baskı yeri
Kasık: Bacak atardamarı baskı yeri
Uyluk: Bacak atardamarı baskı yeri
Dış Kanamalarda İlk Yardım
- Hasta/yaralının durumu değerlendirilir (ABC),
- Yara ya da kanama değerlendirilir,
- Tıbbi yardım istenir (112),
- Kanayan yer üzerine temiz bir bezle bastırılır,
- Kanama durmazsa ikinci bir bez koyarak basıncı arttırılır,
- Gerekirse bandaj ile sararak basınç uygulanır,
- Kanayan yere en yakın basınç noktasına baskı uygulanır,
- Kanayan bölge yukarı kaldırılır,
- Çok sayıda yaralının bulunduğu bir ortamda tek ilkyardımcı varsa, yaralı güç koşullarda bir yere taşınacaksa, uzuv kopması varsa ve/veya baskı noktalarına baskı uygulamak yeterli olmuyorsa boğucu sargı (turnike) uygulanır,
- Şok pozisyonu verilir,
- Yaşam bulguları sık aralıklarla (2-3dakikada bir) değerlendirilir,
- Kanayan bölge dışarıda kalacak şekilde hasta/yaralının üstü örtülür,
- Yapılan uygulamalar ile ilgili bilgiler (boğucu sargı uygulaması gibi) hasta/yaralının üzerine yazılır,
- Hızla sevk edilmesi sağlanır.
İç Kanamalarda İlk Yardım
- İç kanamalar, şiddetli travma, darbe, kırık, silahla yaralanma nedeniyle oluşabilir. Hasta/yaralıda şok belirtileri vardır.
- Hasta/yaralının bilinci ve ABC si değerlendirilir,
- Üzeri örtülerek ayakları 30 cm yukarı kaldırılır,
- Tıbbi yardım istenir (112),
- Asla yiyecek ve içecek verilmez,
- Hareket ettirilmez (özellikle kırık varsa),
- Yaşamsal bulguları incelenir,
- Sağlık kuruluşuna sevki sağlanır.
Boğucu Sargı (Turnike) Uygulanan Durumlar
- Çok sayıda yaralının bulunduğu bir ortamda tek ilkyardımcı varsa (kanamayı durdurmak ve daha sonra da diğer yaralılarla ilgilenebilmek için),
- Yaralı güç koşullarda bir yere taşınacaksa,
- Uzuv kopması varsa,
- Baskı noktalarına baskı uygulamak yeterli olmuyorsa.
- Boğucu sargı uygulaması kanamanın durdurulamadığı durumlarda başvurulacak en son uygulamadır. Ancak eskisi kadar sık uygulanmamaktadır. Çünkü uzun süreli turnike uygulanması sonucu doku harabiyeti meydana gelebilir ya da uzvun tamamen kaybına neden olunabilir.
İlk Yardım Eğitim Takvimi
Boğucu Sargı (Turnike) Uygulamasında Dikkat Edilecekler
- Turnike uygulamasında kullanılacak malzemelerin genişliği en az 8–10 cm olmalı,
- Turnike uygulamasında ip, tel gibi kesici malzemeler kullanılmamalı,
- Turnikeyi sıkmak için tahta parçası, kalem gibi malzemeler kullanılabilir,
- Turnike kanama duruncaya kadar sıkılır, kanama durduktan sonra daha fazla sıkılmaz,
- Turnike uygulanan bölgenin üzerine hiçbir şey örtülmez,
- Turnike uygulamasının yapıldığı saat bir kağıda yazılmalı ve yaralının üzerine asılmalı,
- Uzun süreli kanamalardaki turnike uygulamalarında, kanayan bölgeye göre 15-20 dakikada bir turnike gevşetilmeli,
- Turnike uzvun koptuğu bölgeye en yakın olan ve deri bütünlüğünün bozulmamış olduğu bölgeye uygulanır.
- Turnike, kol ve uyluk gibi tek kemikli bölgelere uygulanır, ancak önkol ve bacağa el ve ayağın beslenmesini bozabileceği için uygulanmaz. Uzuv kopması durumlarında, önkol ve bacağa da turnike uygulanabilir.
Boğucu Sargı (Turnike) Uygulama Tekniği
- İlkyardımcı, eline geniş, kuvvetli ve esnemeyen bir sargı alır,
- Şerit yarı uzunluğunda katlanır, uzuv etrafına sarılır,
- Bir ucu halkadan geçirip çekilir ve iki ucu bir araya getirilir,
- Baskı noktasından basınç kaldırılır ve kanamayı tamamen durduracak yeterlikte sıkı bir bağ atılır,
- Sargının içinden sert cisim (kalem gibi) geçirilir ve uzva paralel konuma getirilir,
- Kanama durana kadar sert cisim döndürülür,
- Sert cisim uzva dik konuma getirilerek sargı çözülmeyecek şekilde tespit edilir,
- Hasta/yaralının elbisesinin üzerine, adı ve turnikenin uygulandığı zaman (saat ve dakika) yazılı bir kart iğnelenir,
- Çok sayıda yaralı olduğunda, yaralının alnına rujla veya sabit kalemle “turnike” veya “T” harfi yazılır,
- Hasta/yaralı pansuman ve turnikesi görülecek şekilde battaniye ile sarılır,
- Turnike 15-20 dakika aralıklarla gevşetilir, sonra tekrar sıkılır.
Şok Nedir? Kaç Çeşit Şok Vardır?
Kalp-damar sisteminin yaşamsal organlara uygun oranda kanlanma yapamaması nedeniyle ortaya çıkan ve tansiyon düşüklüğü ile seyreden bir akut dolaşım yetmezliğidir.
- Kardiyojenik şok (Kalp kökenli)
- Hipovolemik şok (Sıvı eksikliği)
- Toksik şok (Zehirlenme ile ilgili)
- Anaflaktik şok (Alerjik)
Şok Belirtileri
- Kan basıncında düşme,
- Hızlı ve zayıf nabız,
- Hızlı ve yüzeysel solunum,
- Ciltte soğukluk, solukluk ve nemlilik,
- Endişe, huzursuzluk,
- Baş dönmesi,
- Dudak çevresinde solukluk ya da morarma,
- Susuzluk hissi,
- Bilinç seviyesinde azalma.
Şokta İlkyardım Uygulamaları Nelerdir?
- Kendinin ve çevrenin güvenliği sağlanır,
- Hava yolunun açıklığı sağlanır,
- Hasta/yaralının mümkün olduğunca temiz hava soluması sağlanır,
- Varsa kanama hemen durdurulur,
- Şok pozisyonu verilir,
- Hasta/yaralı sıcak tutulur,
- Hareket ettirilmez,
- Hızlı bir şekilde sağlık kuruluşuna sevki sağlanır (112),
- Hasta/yaralının endişe ve korkuları giderilerek psikolojik destek sağlanır.
Şok Pozisyonu
- Hasta/yaralı düz olarak sırt üstü yatırılır,
- Hasta/yaralının bacakları 30cm kadar yukarı kaldırılarak, bacakların altına destek konulur (Çarşaf, battaniye yastık, kıvrılmış giysi vb.),
- Üzeri örtülerek ısıtılır,
- Yardım gelinceye kadar hasta / yaralının yanında kalınır,
- Belli aralıklarla (2–3 dakikada bir) yaşam bulguları değerlendirilir.
Kulak Kanaması
- Hasta/yaralı sakinleştirilir, endişeleri giderilir,
- Kanama hafifse kulak temiz bir bezle temizlenir,
- Kanama ciddi ise, kulağı tıkamadan temiz bezlerle kapanır,
- Bilinci yerinde ise hareket ettirmeden sırt üstü yatırılır, bilinçsiz ise kanayan kulak üzerine yan yatırılır,
- Kulak kanaması, kan kusma, anüs, üreme organlarından gelen kanamalarda hasta/yaralı kanama örnekleri ile uzman bir doktora sevk edilir.
Kanamalarda Üçgen Bandaj Uygulaması
Elde üçgen bandaj uygulama:
Parmaklar, üçgenin tepesine gelecek şekilde el üçgen sargının üzerine yerleştirilir. Üçgenin tepesi bileğe doğru katlanır. Elin sırtında, üçgenin uçları karşı karşıya getirilir ve çaprazlanır, bilek seviyesinde düğümlenir.
Ayağa üçgen bandaj uygulama:
Ayak, üçgenin üzerine düz olarak, parmaklar üçgenin tepesine bakacak şekilde yerleştirilir. Üçgen bandajın tepesini ayağın üzerinde çaprazlayacak şekilde öne doğru getirilir. İki ucu ayak bileği etrafında düğümlenir.
Dize üçgen bandaj uygulama:
Üçgenin tabanı dizin 3–4 parmak altında ve ucu dizin üzerine gelecek şekilde yerleştirilir. Dizin arkasından uçları çaprazlanır, dizin üstünde uçları düğümlenir.
Göğse üçgen bandaj uygulama:
Üçgenin tepesi omuza yerleştirilir ve tabanı göğsü saracak şekilde sırtta düğümlenir. Bu düğüm ile üçgenin tepesi, bir başka bez kullanılarak birbirine yaklaştırılarak bağlanır.
Kalçaya üçgen bandaj uygulama:
Üçgenin tabanı uyluğun alt kısmının etrafında düğümlenir, tepesi ise belin etrafını saran bir kemer ya da beze bağlanır.
Özet
Kanama, kanın damar dışına çıkması durumudur ve ciddiyeti, kanama hızı, miktarı ve etkilenen bölgeye göre değişir. Kanamanın ciddiyetini belirleyen etmenler arasında damar türü, kanama miktarı ve kişinin genel sağlık durumu bulunur. Kanama çeşitleri arasında dış kanama (kesikler ve yaralar), iç kanama (organ hasarları) ve burun kanaması gibi spesifik durumlar yer alır. Vücutta baskı uygulanacak noktalar, kanamanın durdurulması için önemli olup, başlıca el ve ayak bilekleri, koltuk altı ve kasık bölgeleridir. Kanama ilk yardım teknikleri, kanama bölgesine doğrudan baskı uygulamak, yarayı temizlemek ve enfeksiyon riskini azaltmak için steril bir bezle örtmek ve gerektiğinde turnike kullanmak gibi adımları içerir. Bu ilk yardım yöntemleri, kanamanın kontrol altına alınmasında ve hayati tehlikenin azaltılmasında etkilidir.
Başvuru Evrakları ?
- Kimlik Fotokopisi
- 1 Adet Fotoğraf
Eğitimin Verildiği Yer ?
- Uygun Teknik koşullar ( Salon (Kişi Başı 3,5m² alan), Projeksiyon, Perde, U-Masa Düzeni ) olduğu takdirde en az 5 kişilik grup olmanız halinde iş yerinizde,
- Eğitim Merkezimizde (Sultaniye Mah. Sıdıka Cebecioğlu Sk. No:10 Kat :2 Esenyurt/İSTANBUL)
Merkezimiz Tarafından Verilen Materyaller ?
- İlk Yardım El Kitabı
- Kalem
- % 85 Başarı sağlayan kişilere Sağlık Bakanlığı onaylı “İLK YARDIMCI SERTİFİKA VE KİMLİK KARTI” verilmektedir.
Eğitimde Kullanılan Araç-Gereç Malzeme ?
- Yetişkin, Çocuk, Bebek İlk Yardım Eğitim Maketi,
- OED Cihazı
- Sargı ve tespit malzemeleri,
- Bandaj,
- Projeksiyon,
- Bilgisayar,
- Yazı tahtası
Eğitim Konuları?
- İlk yardım temel uygulamaları
- Olay yerinin değerlendirilmesi
- İnsan vücudu ile ilgili bilinmesi gerekenler
- Hasta- yaralının değerlendirilmesi
- Temel yaşam desteği (Suni solunum-göğüs basıncı- OED eğitimi)
- Kanamalar
- Isı dengesi bozuklukları
- Yaralanmalar
- Bilinç bozuklukları
- Kırık-çıkık ve burkulmalar
- Zehirlenmeler
- Böcek sokmaları ve hayvan ısırıkları
- Yabancı cisim kaçması ve batması
- Hasta- yaralı taşıma
