Eğitimler
Hasta Yaralı Ve Olay Yerinin Değerlendirilmesi
Hasta Yaralı Ve Olay Yerinin Değerlendirilmesi Sunum Planı
- İnsan Vücudunun Yapısı
- Hareket Sistemi
- İnsan Vücudundaki Sistemler
- Hasta/Yaralının Değerlendirme Aşamaları
- Bilinç Durumunun Değerlendirilmesi
Giriş
İnsan vücudu, birbirinden bağımsız gibi görünen ama birbiriyle uyum içinde çalışan birçok sistemden oluşan karmaşık bir yapıdır. Bu sistemler, vücudun hareket etmesi, hayati fonksiyonları sürdürmesi ve çevresiyle etkileşim kurması için birlikte çalışır. Bu yazıda, insan vücudunun genel yapısı, hareket sistemi, vücuttaki diğer sistemler, hasta veya yaralı bir kişinin değerlendirilme aşamaları ve bilinç durumunun değerlendirilmesi,hasta/yaralı ve olay yeri değerlendirilmesi konularını geniş bir biçimde ele alacağız.
Türk Kızılay Esenyurt İlk Yardım Merkezi
Hayat Kurtarmak İçin İlk Adımı At !
Hasta/Yaralı Ve Olay Yerinin Değerlendirilmesi
İnsan Vücudunun Yapısı
İlkyardımcının insan vücudu, yapısı ve işleyişi konusunda bazı temel kavramları bilmesi, ilkyardımcı olarak
yapacağı müdahalelerde bilinçli olmasını kolaylaştırır.
Hareket Sistemi
Vücudun hareket etmesini, desteklenmesini sağlar ve koruyucu görev yapar. Hareket sistemi şu yapılardan oluşur:
- Kemikler
- Eklemler
- Kaslar
Dolaşım Sistemi
Oksijen, besin, hormon, bağışıklık elemanı ve benzeri elemanları vücut dokularına taşır ve yeniden geriye toplar. Dolaşım sistemi şu yapılardan oluşur:
- Kalp
- Kan damarları
- Kan
Sinir Sistemi
Bilinç, düşünme, anlama-algılama, hareketlerin uyumu ile dengesi, ayrıca; solunum ile dolaşımı sağlar. Sinir sistemi şu yapılardan oluşur:
- Beyin
- Beyincik
- Omurilik
- Omurilik soğanı
Solunum Sistemi
Vücuda gerekli olan gaz alışverişi görevini yaparak hücre ve dokuların oksijenlenmesini sağlar. Solunum sistemi şu organlardan oluşur:
- Solunum yolları
- Akciğerler
Boşaltım Sistemi
Kanı süzerek gerekli maddelerin vücutta tutulması, zararlı olanların atılması görevlerini yaparak vücutta iç dengeyi korur. Boşaltım sistemi şu organlardan oluşur:
- İdrar borusu
- İdrar kesesi
- İdrar kanalları
- Böbrekler
Sindirim Sistemi
Ağızdan alınan besinlerin öğütülerek sindirilmesi ve kan dolaşımı vasıtasıyla vücuda dağıtılmasını sağlar. Sindirim sistemi şu organlardan oluşur:
- Dil ve dişler
- Yemek borusu
- Mide
- Safra kesesi
- Pankreas
- Bağırsaklar
Yaşam Bulguları ile İlgili Önemli Göstergeler Nelerdir?
Hasta/yaralıyı değerlendirmeden önce yaşam bulgularının anlamlarının bilinmesi gerekmektedir. Çünkü; bu bulguların var veya yok olması yapılacak müdahaleler için önem taşımaktadır. Yaşam bulguları dediğimizde, hasta/yaralının;
- Bilinci
- Solunumu
- Dolaşımı
- Vücut Isısı
- Kan Basıncı
Önemlidir.
Bilinç Durumunun Değerlendirilmesi
Öncelikle, hasta/yaralının bilinç durumu değerlendirilir.
Normal bir kişi kendine yöneltilen tüm uyarılara cevap verir. Bilinç düzeyi yaralanmanın ağırlığını gösterir. Bilinç düzeyleri;
Bilinç Yerinde:Sözlü ve ağrılı uyarılara yanıt
Derece 1: Sözlü ve gürültülü uyarılara cevap
Derece 2: Ağrılı Uyarılara Cevap
Derece 3: Tüm uyarılara tepkisiz.
Solunum Değerlendirilmesi
Hasta/yaralının solunumu değerlendirilirken solunumun;
- Sağlıklı yetişkin bir kişide 12–20,
- Çocuklarda 16–22,
Bebeklerde 18-24’dür.
Kan Basıncının Değerlendirilmesi
- Kalbin kasılma ve gevşeme anında damar duvarına yaptığı basınçtır. Kalbin kanı pompalama gücünü gösterir. Normal değeri 100/50- 140/100 mm Hg’dir.
- Hasta/yaralı değerlendirilirken kan basıncı kontrol edilmez. Ancak, kan basıncının anlamının bilinmesi önemlidir.
Nabız Değerlendirilmesi
Kalp atımlarının atardamar duvarına yaptığı basıncın damar duvarında parmak uçlarıyla hissedilmesine nabız denmektedir.
- Sağlıklı yetişkin bir kişide dakikada 60–100,
- Çocuklarda dakikada 100–120,
- Bebeklerde dakikada 100-140’dır.
İlk Yardım Eğitim Takvimi
Vücutta Nabız Alınabilen Bölgeler
- Şah damarı (adem elmasının her iki yanında)
- Ön-kol damarı (Bileğin iç yüzü, başparmağın üst hizası)
- Bacak damarı (Ayak sırtının merkezinde)
- Kol damarı (Kolun iç yüzü, dirseğin üstü)
- Hasta/yaralıların dolaşımını değerlendirirken, çocuk ve yetişkinlerde şah damarından, bebeklerde kol atardamarından nabız alınır.
Vücut Isısının Değerlendirilmesi
- Normal vücut ısısı 36,5 C’dir.
- Normal değerin üstünde olması yüksek ateş, altında olması düşük ateş olarak belirtilir.
- 41–42 C üstü ve 34,5 C tehlike olduğunu ifade eder.
- 31.0 C ve altı ölümcüldür.
Hasta/Yaralı Değerlendirilmesi Amacı
- Hastalık ya da yaralanmanın ciddiyetinin değerlendirilmesi,
- İlkyardım önceliklerinin belirlenmesi,
- Yapılacak ilkyardım yönteminin belirlenmesi,
- Güvenli bir müdahale sağlanması.
Hasta/Yaralının İlk Değerlendirilme Aşamaları
- Hasta/yaralıya sözlü uyaranla ya da hafifçe omzuna dokunarak “iyi misiniz?” diye sorularak bilinç durumu
değerlendirmesi yapılır. - Bilinç durumunun değerlendirilmesi daha sonraki aşamalar için önemlidir.
A. Havayolu Açıklığının Değerlendirilmesi
- Özellikle bilinç kaybı olanlarda dil geri kaçarak solunum yolunu tıkayabilir. Kusmuk ya da yabancı cisimlerle solunum yolu tıkanabilir. Havanın akciğerlere ulaşabilmesi için hava yolunun açık olması gerekir.
- Hava yolu açıklığı sağlanırken hasta/yaralı baş, boyun, gövde ekseni düz olacak şekilde yatırılmalıdır.
- Bilinç kaybı belirlenmiş kişide; ağız içine önce göz ile bakılmalı, eğer yabancı cisim var ise işaret parmağı yandan ağız içine sokularak cisim çıkartılmalıdır.
- Daha sonra bir el hasta/yaralının alnına, diğer elin 2 parmağı çene kemiğinin üzerine koyulur, alından bastırılıp çeneden kaldırılarak baş geriye doğru itilip Baş geri-çene yukarı pozisyonu verilir. Bu işlemler sırasında sert hareketlerden kaçınılmalıdır.
B. Solunumun Değerlendirilmesi
- İlkyardımcı, başını hasta/yaralının göğsüne bakacak şekilde yan çevirerek yüzünü hasta/yaralının ağzına yaklaştırır, Bak-Dinle-Hisset yöntemi ile solunum yapıp yapmadığını 10 saniye süre ile değerlendirir.
- Göğüs kafesinin solunum hareketine bakılır,
- Eğilip kulağını hastanın ağzına yaklaştırarak solunum dinlenir ve
- Hastanın soluğunu yanağında hissetmeye çalışılır.
C. Dolaşımın Değerlendirilmesi
- Dolaşımın değerlendirilmesi için ilkyardımcı; çocuk ve yetişkinlerde şah damarından, bebeklerde kol atardamarından 3 parmakla 5 saniye süre ile nabız almaya çalışılır.
- İlk değerlendirme sonucu hasta/yaralının bilinci kapalı fakat solunum ve nabzı varsa derhal koma pozisyonuna getirerek diğer yaralılar değerlendirilir.
Hasta/Yaralının İkinci Değerlendirme Aşamaları
Görüşerek Bilgi Edinme
- Kendini tanıtır,
- Hasta/yaralının ismini öğrenir ve adıyla hitap eder,
- Hoşgörülü ve nazik davranarak güven sağlar,
- Hasta/yaralının endişelerini gidererek rahatlatır,
- Olayın mahiyeti, koşulları, kişisel özgeçmişleri, sonuç olarak ne yedikleri, kullanılan ilaçlar ve alerjinin varlığı sorularak öğrenilir.
Baştan Aşağı Kontrol
- Bilinç düzeyi, anlama, algılama,
- Solunum sayısı, ritmi, derinliği,
- Nabız sayısı, ritmi, şiddeti,
- Vücut veya cilt ısısı, nemi, rengi
Baş: Saç, saçlı deri, baş ve yüzde yaralanma, morluk olup olmadığı, kulak ya da burundan sıvı veya kan gelip gelmediği değerlendirilir, ağız içi kontrol edilir.
Boyun: Ağrı, hassasiyet, şişlik, şekil bozukluğu araştırılır. Aksi ispat edilinceye kadar boyun zedelenmesi ihtimali göz ardı edilmemelidir.
Göğüs kafesi: Saplanmış cisim, açık yara, şekil bozukluğu ya da morarma olup olmadığı, hafif baskı ile ağrı oluşup oluşmadığı, kanama olup olmadığı değerlendirilmelidir. Göğüs kafesi genişlemesinin normal olup olmadığı araştırılmalıdır. Göğüs muayenesinde eller arkaya kaydırılarak hasta/yaralının sırtı da kontrol edilmelidir.
Karın boşluğu: Saplanmış cisim, açık yara, şekil bozukluğu, şişlik, morarma, ağrı ya da duyarlılık olup olmadığı ve karnın yumuşaklığı değerlendirilmelidir. Eller bel tarafına kaydırılarak muayene edilmeli, ardından kalça kemiklerinde de aynı araştırma yapılarak kırık veya yara olup olmadığı araştırılmalıdır.
Kol ve bacaklar: Kuvvet, his kaybı varlığı, ağrı, şişlik, şekil bozukluğu, işlev kaybı ve kırık olup olmadığı, nabız noktalarından nabız alınıp alınmadığı değerlendirilmelidir.
İkinci değerlendirmeden sonra mevcut duruma göre yapılacak müdahale yöntemi seçilir.
Olay Yeri Değerlendirilmesinin Amacı
- Olay yerinde tekrar kaza olma riskinin ortadan kaldırılması,
- Olay yerindeki hasta/yaralı sayısının ve türlerinin belirlenmesi,
- Yapılacak müdahalelerin planlanmasıdır.
Olay Yeri Değerlendirilmesinde Yapılacak İşler
- Kazaya uğrayan araç mümkünse yolun dışına ve güvenli bir alana alınmalı, kontağı kapatılmalı, el freni çekilmeli, araç LPG’li ise aracın bagajında bulunan tüpün vanası kapatılmalıdır,
- Olay yeri yeterince görünebilir biçimde işaretlenmelidir,
Kaza noktasının önüne ve arkasına gelebilecek araç sürücülerini yavaşlatmak ve olası bir kaza tehlikesini önlemek için uyarı işaretleri yerleştirilmeli; bunun için üçgen reflektörler kullanılmalıdır, - Olay yerinde hasta/yaralıya yapılacak yardımı güçleştirebilecek veya engelleyebilecek meraklı kişiler olay yerinden uzaklaştırılmalıdır,
- Hasta/yaralı yerinden oynatılmamalıdır,
- Hasta/yaralı hızla yaşam bulguları yönünden (ABC ) değerlendirilmelidir,
- Hasta/yaralı kırık ve kanama yönünden değerlendirilmelidir,
- Olası patlama ve yangın riskini önlemek için olay yerinde sigara içilmemelidir,
- Gaz varlığı söz konusu ise oluşabilecek zehirlenmelerin önlenmesi için gerekli önlemler alınmalıdır,
- Ortam havalandırılmalıdır,
- Kıvılcım oluşturabilecek ışıklandırma veya çağrı araçlarının kullanılmasına izin verilmemelidir,
- Hasta/yaralı sıcak tutulmalıdır,
- Hasta/yaralının bilinci kapalı ise ağızdan hiçbir şey verilmemelidir,
- Tıbbi yardım istenmelidir (112),
- Hasta/yaralının endişeleri giderilmeli, nazik ve hoşgörülü olunmalıdır,
- Hasta/yaralının paniğe kapılmasını engellemek için yarasını görmesine izin verilmemelidir,
- Hasta/yaralı ve olay hakkındaki bilgiler kaydedilmelidir,
- Yardım ekibi gelene kadar olay yerinde kalınmalıdır.
Özet
İnsan vücudu, hücrelerden oluşan dokular, dokulardan oluşan organlar ve organlardan oluşan sistemlerden meydana gelir. Hareket sistemi, kaslar, kemikler ve eklemlerden oluşarak vücudun hareket etmesini ve pozisyonunu korumasını sağlar. Vücuttaki sistemler arasında dolaşım, sindirim, solunum ve sinir sistemleri bulunur ve her biri belirli işlevleri yerine getirir. Hasta veya yaralının değerlendirilmesi, bilinç durumu, solunum, dolaşım ve genel durumun kontrol edilmesi aşamalarını içerir. Bilinç durumu değerlendirilmesi ise kişinin uyanıklık seviyesi ve çevresine tepki verip vermemesi gibi kriterlere dayanır ve tıbbi müdahaleye yön vermek için önemlidir.
Başvuru Evrakları ?
- Kimlik Fotokopisi
- 1 Adet Fotoğraf
Eğitimin Verildiği Yer ?
- Uygun Teknik koşullar ( Salon (Kişi Başı 3,5m² alan), Projeksiyon, Perde, U-Masa Düzeni ) olduğu takdirde en az 5 kişilik grup olmanız halinde iş yerinizde,
- Eğitim Merkezimizde (Sultaniye Mah. Sıdıka Cebecioğlu Sk. No:10 Kat :2 Esenyurt/İSTANBUL)
Merkezimiz Tarafından Verilen Materyaller ?
- İlk Yardım El Kitabı
- Kalem
- % 85 Başarı sağlayan kişilere Sağlık Bakanlığı onaylı “İLK YARDIMCI SERTİFİKA VE KİMLİK KARTI” verilmektedir.
Eğitimde Kullanılan Araç-Gereç Malzeme ?
- Yetişkin, Çocuk, Bebek İlk Yardım Eğitim Maketi,
- OED Cihazı
- Sargı ve tespit malzemeleri,
- Bandaj,
- Projeksiyon,
- Bilgisayar,
- Yazı tahtası
Eğitim Konuları?
- İlk yardım temel uygulamaları
- Olay yerinin değerlendirilmesi
- İnsan vücudu ile ilgili bilinmesi gerekenler
- Hasta- yaralının değerlendirilmesi
- Temel yaşam desteği (Suni solunum-göğüs basıncı- OED eğitimi)
- Kanamalar
- Isı dengesi bozuklukları
- Yaralanmalar
- Bilinç bozuklukları
- Kırık-çıkık ve burkulmalar
- Zehirlenmeler
- Böcek sokmaları ve hayvan ısırıkları
- Yabancı cisim kaçması ve batması
- Hasta- yaralı taşıma
